Dlaczego Sztuczna Inteligencja przejmie władzę nad światem?

[This article is also available in English]

Jeśli nie słyszałeś jeszcze pojęcia sztuczna inteligencja chociaż raz w ostatnich latach to musiałeś żyć na innej planecie. AI (skrót od angielskiego Artificial Intelligence ) to chyba najczęściej odmieniane słowo roku 2019. Słowo, które każdy powtarza a jednocześnie niemalże nikt do końca nie rozumie. 

Dziś każdy chwali się, że robi coś z „AIowego” – banki, telekomy, branża medyczna i oczywiście – startupy. Co ciekawe ostatnie badania pokazały, że spośród wszystkich startupów chwalących się wykorzystaniem AI ponad 40% nie ma z nią nic wspólnego. 

Ten fakt nie powinien dziwić ponieważ inne badania pokazują, ze samo użycie AI w opisie produktu zwiększa jego sprzedaż.

A więc czym właściwie jest Sztuczna Inteligencja a czym nie jest? 

Bardzo podoba mi się cytat usłyszany na konferencji Global Leadership Conference w Macau zeszłego roku: 

Sztuczna inteligencja jest jak tofu. Sama w sobie nie ma smaku ale gdy polejesz ją sosem zaczyna smakować jak sos. 

Definicja Sztucznej Inteligencji jest dość szeroka i skomplikowana dlatego dla ułatwienia przyjmijmy uproszczoną formę, mówiąc że, jest to gałąź informatyki, w ramach której zdalne komputery mogą wykonywać czynności będące zazwyczaj domeną ludzi, szczególnie tych wymagających użycia ludzkiego intelektu czy logiki. 

Oczywiście w tym wypadku każdy program który wykonuję nawet w małym stopniu ludzkie czynności należałoby uznać za SI dlatego dla zobrazowania i zrozumienia posłużmy się kilkoma przykładami 

No dobrze, ale skoro cała ta Sztuczna Inteligencja jest tak niesamowita, że niektórzy naukowcy przewidują, że przejmie świat to co właściwie ona potrafi? 

Zobaczmy na przykładach: 

Przykład 1

Ten mały program rozwiązuje jeden banalny problem. Najpierw podstawie 5 milionów iteracji (danych uczących) uczy się rozpoznawać, czy liczba jest większa od zera. A teraz pora na najlepsze. Po dość żmudnym treningu, którego dla przeciętnego człowieka jest zbędny, cała ta „Sztuczna Inteligencja” stwierdza poprawnie czy liczba jest większa / mniejsza od zera w 99,981% przypadków. 

Ten kto ma minimalne podstawy programowania lub doświadczenia z Excelem wie, że nie potrzeba do tego sztucznej inteligencji. Wystarczy jeden warunek (if X > 0 ) który po pierwsze działa od ręki, po drugie – nigdy się nie myli. Dla nas ludzi również jest to oczywiste. 

Ludzkość 1:0 Sztuczna Inteligencja

Co powiecie na trudniejszy przykład? 

Przykład 2

Zdjęcie poniżej przedstawia zestaw losowych obrazków. Czy potrafisz rozpoznać obiekty na zdjęciach ? 

Przeciętny człowiek jest w stanie rozpoznać i zaklasyfikować przedmioty z obrazków z 95% skutecznością (myli się 5 na 100 obrazków).

Portal ImageNet czyli internetowa baza obrazów założona przez Fei Fei Li późniejszą wykładowczynie Stanfordu a obecnie head of AI w Google. W 2010 portal zaczął organizować konkurs na najlepszy algorytm AI do rozpoznawania obrazów o nazwie  ImageNet Large Scale Visual Recognition Challenge w skrócie ILSVRC

Krótka historia konkursu:

• W 2010 roku AI rozpoznawało obrazy z 75% skutecznością (dla przypomnienia ludzie z 95%)
• W latach 2011-2014 nie było znacznego progresu, wciąż wynik AI oscylował w w granicach 75%
• W 2015 roku zespół Microsoftu zaprojektował algorytm który rozpoznawał obrazy lepiej od ludzi
• Od 2017 roku konkurs przestał być organizowany – zadanie stało się zbyt proste dla AI

Ludzkość 1:1 Sztuczna inteligencja

Przykład 3: 

Badania przeprowadzone w 2018 roku pokazały, że podczas analizy zdjęc pacjentów Sztuczna Inteligencja rozpoznawała raka skóry lepiej nie tylko niż jeden dermatolog lecz cały zespół!

Researchers have shown for the first time that a form of artificial intelligence or machine learning known as a deep learning convolutional neural network (CNN) is better than experienced dermatologists at detecting skin cancer. 

https://www.sciencedaily.com/releases/2018/05/180528190839.htm

Naukowcy z Niemiec, USA oraz Francji wytrenowali sieć neuronową, która na podstawie 100 000 obrazów czerniaka (najbardziej śmiertelnej odmiany raka skóry) oraz innych znamion skóry. Następnie porównano rezultaty z wynikami międzynarodowego zespołu składającego się z 58 dermatologów. Okazało się, że Sztuczna Inteligencja przegapiła mniej przypadków czerniaka jak również rzadziej diagnozowała łagodne pieprzyki jako złośliwe.

Ludzkość 1:2 Sztuczna inteligencja

Przykład 4 

23 000 ludzi – tyle ludzi, każdego tygodnia umiera na świecie w skutek wypadków samochodowych. To tak jakby co tydzień znikało z mapy miasto wielkości Sandomierza. 

Sztuczna Inteligancja przyczyniła się do rozwoju autonomicznych aut, które wciąż budzą wiele kontrowersji jednak to tylko kwestia czasu (a konkretnie czasu potrzebnego do zmiany regulacji – w niektórych stanach USA autonomiczne auta już otrzymały prawa jazdy, a w wielu krajach mówi się o tym, że to kwestia czasu) nim staną się codziennością . 

Spójrzcie na poniższe nagrania w których Tesla, choć nie jechała w trybie autonomicznym , to ostrzegła kierowców o zbliżającym się niebezpieczeństwie zanim kierowca zdążył cokolwiek zauważyć. 

Dlaczego autonomiczne auta będą lepszymi “kierowcami” niż ludzie? Odpowiedzi należy szukać w chmurze. Jak powszechnie wiadomo, wraz z liczbą przejechanych kilometrów nasze doświadczenie rośnie, co z kolei zwiększa nasze umiejętności prowadzenia co ostatecznie przekłada się na większe bezpieczeństwo. 

Problem w tym, że w każdy kierowca rozpoczyna tę drogę od zera. Fakt, że miliardy ludzi jeżdżą codziennie po świecie jest rozpatrywany w kategoriach jednostkowych. W przypadku autonomicznych aut jest inaczej – każde zdobyte doświadczenie, każda aktualizacja algorytmu może być natychmiast wysłana do chmury dzięki czemu za każdym razem gdy auto czegoś się nauczy – cała flota staje się “mądrzejsza”. 

Ludzkość 1:3 Sztuczna inteligencja

Przykład 5

Podobnie jak w przypadku nauki jazdy, w innych dziedzinach, również, nie jesteśmy w stanie przeskoczyć praw fizyki i przyśpieszyć procesu nauczania. Co więcej, gdy uczymy się np. grać w tenisa, żeby się rozwijać potrzebujemy trenera lub przeciwnika, to kolejne ograniczenie, którego nie ma sztuczna inteligencja.

W 2017 roku, AlphaZero AI pokonała inny komputerowy program uważany za najlepszy do tej pory (ale nie używający AI tylko algorytmów) w grze w szachy (człowiek, a konkretnie Garry Kasparov przegrał z komputerem już 12 maja 1997). Nauka gry w szachy zajęła mu tylko 4 godziny. Jak więc AI nauczyło się grać w szachy tak szybko?

AlphaZero rozegrało setki tysięcy partii…. z samym sobą.

Ludzkość 1:4 Sztuczna Inteligencja

Efekty krótko i długoterminowe

Jeszcze zanim Sztuczna Inteligencja zagościła na naszych ustach byliśmy już świadkami ogromnej automatyzacji. Przez lata roboty zastępowały pracowników fabryk w obszarze produkcji, zwłaszcza w rozwiniętych krajach. Z pewnością już w niedalekiej przyszłości większość firm na świecie będzie mogła sobie pozwolić na wykorzystanie maszyn zamiast ludzi. 

Choć Sztuczna Inteligencja nie jest bezpośrednio odpowiedzialna za automatyzacje, to bez wątpienia katalizuje ten proces jak również zdecydowanie poszerza spektrum aktywności, które mogą być dzięki niej automatyzowane, a które wcześniej nie były osiągalne dla zwykłych robotów. 

Według BBC do 2030 ponad 20 milionów pracowników fabryk straci prace. 

Jak pokazywałem wcześniej w zasadzie kwestią czasu jest to nim sztuczna inteligencja wyprze z rynku kierowców (Uber wprost twierdzi, że jego celem jest zastąpienie ludzi samochodami ponieważ to ludzie są największym kosztem operacyjnym dlatego również mocno finansuje badania nad autonomicznymi pojazdami). Sytuacji nie poprawia fakt, że w sektorach przejmowanych przez AI pracuje ogromny procent ludzi. Np. w samych Stanach Zjednoczonych 1 na 15 osób pracuje jako kierowca tirach.

Taki stan budzi oczywiście wiele kontrowersji. Niektórzy na wzór luddystów z początków rewolucji przemysłowej próbują powstrzymać nieuniknione wzywając rządzących do podjęcia akcji które nie dopuszczą do takiego stanu rzeczy. Oczywiście wszystko wskazuje na to, że podobnie jak rewolucja przemysłowa, tak i ta jest nieunikniona. 

O ile obawy o ludzi którzy mogą niebawem stracić pracę są uzasadnione, o tyle zawsze gdy dochodzimy do tej kwestii mnie zastanawia inne pytanie: 

Czy to automatyzacja zabiera ludziom pracę czy może to ludzie do tej pory wykonywali nieludzka prace? 

Czy pakowanie batonów, przepisywanie faktur do komputera, wsadzanie jajek do opakowań i wiele innych czynności wykonywanych mechanicznie nie jest czymś czego już dawno powinny wykonywać maszyny?

Nie mówiąc o tym, że w Azji wciąż siła robocza jest tańsza niż np. maszyny . Ostatnio mój znajomy, który zajmuje się budowaniem fabryk produkujących kartony opowiadał, że dostarczają na rynek Azjatycki maszyny posiadające funkcje które już dawno przestały być używane w Europie, chodzi konkretnie o możliwość przesuwania stosów kartek o 20 centymetrów (tzw. offset) co kilkadziesiąt arkuszy ponieważ w Azji wciąż papier na ciężarówki ładują ludzie zamiast wózków widłowych a przesunięcie ułatwia im złapanie partii kartonów.

To, że sztuczna inteligencja “zabiera ludziom pracę” jest oczywiste. To co nie jest oczywiste to które gałęzie biznesu zostaną przejęte przez AI a które mogą spać spokojnie. 

Nie jestem w stanie policzyć ile razy w ostatnich latach usłyszałem, że Sztuczna Inteligencja nie zagrozi ludziom wykonującym kreatywne zawody. Artyści, pisarze, architekci – tego nie da zastąpić się maszyną – mówili. Sure… 

Kreatywna rewolucja

W lutym 2019 światło dzienne ujrzał projekt ThisPersonDoesNotExist.com (TaOsobeNieIstnieje) czyli stronę na której możemy oglądać twarze ludzi wygenerowane przez sztuczną intelligence (za każdym razem gdy odświeżymy stronę pojawi się nowa twarz).

No dobrze, ale co to ma do kreatywnych zawodów zapytacie? Otóż niedługo później światło dzienne ujrzał inny projekt – ThisRentalDoesNotExist.com/ (TenWynajemNieIstnieje) który generuje sztuczne ogłoszenia wynajmu wraz z całkowicie sztucznymi zdjęciami pokoi, które nie istnieją. 

Okazuje się, w dużym uproszczeniu, że gdy uda się wytrenować sieć w takim stopniu aby z dużą skutecznością rozpoznawała i klasyfikowała zdjęcia różnych pokojów (sypialnia, kuchnia itd.) to wystarczy “odwrócić” algorytm aby otrzymać maszynkę do projektowania mieszkań, które nie istnieją. 

To oznacza, że “przypadkiem” okazało się, iż niebawem zawód architekta wnętrz, który dla wielu jest kwintesencją kreatywności, może zostać całkowicie zastąpiony przez AI. Oczami wyobraźni widzę już startup, który analizując Twoje polubienia na facebooku, pinterescie i instagramie generuje dla Ciebie gotowe modele mieszkania które idealnie odpowiadają Twoim preferencją. A to wszystko za kilkanaście dolarów zamiast 150 zł/m2…. 

A teraz zapnijcie pasy bo to dopiero początek.

Co już potrafi sztuczna inteligencja? 

W marcu 2019 producent kart graficznych NVIDIA zaprezentował swoj algorytm, który z dosłownie “bazgrołów” przedszkolaka potrafi stworzyć realistyczne pejzarze:

Chwilę później bo w kwietniu 2019 zaprezentowali algorytm, który potrafi naprawiać zniszczone obrazy w których brakuje ich dużych części:

Powyższy algorytm można również zastosować do inteligentnego usuwania fragmentów ze zdjęcia a to stanowi poważną konkurencję dla retuszerów na co dzień zajmujących się retuszem fotografii. 

• AI potrafi już od 2018 roku pisać wiersze które, są tak dobre, że nie jesteśmy w stanie odróżnić, że zostały napisane przez komputer a nie człowieka,
• zaprojektować elementy wyposażenia domu takie jak wazy
• zastąpić tele konsultantów/asystentów: 

• AI tworzy dziś obrazy, które sprzedają się za setki tysięcy dolarów:

Last Friday, a portrait produced by artificial intelligence was hanging at Christie’s New York opposite an Andy Warhol print and beside a bronze work by Roy Lichtenstein. On Thursday, it sold for well over double the price realized by both those pieces combined.

“Edmond de Belamy, from La Famille de Belamy” sold for $432,500 including fees, over 40 times Christie’s initial estimate of $7,000-$10,000. The buyer was an anonymous phone bidder.

• A także tworzy dzieła, które nigdy nie powstały w stylu zmarłych artystów jak tu, gdzie AI wygenerowała sonatę w stylu Jana Sebastiana Bacha:

• Przeskalować stare, czarno-białe filmy do jakości 4K:

Gdzie leży granica?

Czym dłużej zgłębiam temat AI tym większe mam wrażenie, że granice możliwości AI przesuwają się z każdym dniem. Bo jak inaczej interpretować fakt, że tworzenie takich nagrań jak poniższe jest dziś dla przeciętnego programisty zajmującego się AI stworzenie takiego filmu z dowolną postacią która znamy jest banalnie proste, i co może spowodować to w niepowołanych rękach np. obcych wywiadów chcących siać dezinformacje?

Czy jest więc granica której AI nie potrafi przekroczyć? Pewnie jeszcze kilka lat temu powiedziałbym, że jest. Dziś nie jestem tego taki pewny…

Image by Gerd Altmann from Pixabay